Kimdir cəhalət yayan - ilahiyyatçı yoxsa...?

Ana südünün tərkibi uşağın cinsindən aslıdır?

Bir az öncə Elçin Əlibəylinin “El bizim, sirr bizim” tok-şousuna baxdım. Müzakirə “Cahillik, xurafat, yoxsa yenilikçilik ziyandır?” sualı ətrafında aparılırdı. Müzakirəyə dəvət olunanlar da oxumuş, savadlı insanlar idi.

İştirakçılarının yaşadığımız cəmiyyətin müxtəlif təbəqəsinin nümayəndələri olduğunu nəzərə alsaq, müəyyən istisnalarla bu tok-şounu cəmiyyətimizi əks etdirən kiçik modeli kimi də qəbul etmək olar .

Bilirsiniz niyə görə? Müzakirə bizim əksəriyyətimizə xas olan xüsusiyyətləri tam mənasında bir güzgü kimi əks etdirirdi. Çox xırdalığa getmədən bir məqamı deyim – əksəriyyət “mənim fikrim mütləq həqiqətdir” iddiasını təlqin etməyə çalışırdı. Digər azlıq isə mülayimcəsinə buna etiraza cəhd edirdi.

Diqqətimi daha çox cəlb edən isə ilahiyyatçı qonağın dini kitablardan gətirdiyi fikrə müzakirədə iştirak edən həkim və ateistin münasibəti oldu. Daha dəqiq desəm, bu sətirlər məhz həmin münasibətin təsiri altında yazılıb.

İlahiyyatçı müzakirənin gedişində təxminən belə bir fikir söylədi: “Ananın südünün tərkibi övladının cinsindən aşlıdır”. O, fikrini tamamlamamış ateist bunu “cəhalət” adlandırdı, həkim isə belə yanaşmanın elmi cəhətdən əsasız olduğunu bəyan etdi.

Özlüyümdə fikirləşdim - görəsən kim haqlıdır, “cahil” hesab edilən ilahiyyatçı, yoxsa möhkəm əminliklə onun fikrini inkar edənlər?

Əslində bunu yoxlamaq çox da çətin deyil. Açar söz kimi “Ana südü körpənin cinsindən aşlıdırmı?” seçərək Google-də iki dildə (rus və ingilis) axtarış etdim. Googledən öyrəndim ki, bu istiqamətdə araşdırmalar aparılıb, bu tədqiqatlara əsasən “körpənin cinsdən aşlı olaraq ana südünün fərqləndiyi” fikrinin yaşamaq hüququ var. Bunu siz özünüzdə asanlıqla yoxlaya bilərsiniz. Bu mənbələr dini saytlar deyil.

www.kp.ru, www.nauka.vesti.ru, www.theguardian.com, www. ncbi.nlm.nih.gov, www.scientificamerican.com kimi saytlar öz səhifələrində ana südünün körpənin cinsindən aşlı olaraq dəyişdiyi barədə məqalələr yerləşdirib, həm də 4-5 il öncə. Bunu siz də asanlıqla yoxlaya bilərsiniz.

Qoy kimin haqlı olduğunu hər kəs özü müəyyən etsin. Müzakirələrdə ekspert kimi iştirak edənlərə isə demək istəyirəm:

Hörmətli ziyalılar, əqidənizdən aşlı olmayaraq, qarşınızdakı insanın fikrinə hörmətlə yanaşın.
Öz fikrinizi mütləq həqiqət kimi bizə təlqin etməyin.
Əgər bu gün elm “cəhalət” adlanan fikri araşdırırsa, buna pul xərcləyirsə, deməli bu fikirdə həqiqətin zərrəsi var. Zərrələrin həqiqətə çevrilmək ehtimalı elə də az deyil.
Dünya elm sahəsində gedən yenilikləri izləyin, bunu mənim bilməməyim nöqsan deyil, amma ekspert qismində müzakirədə iştirak edən bundan xəbərdar olmalıdır.
Gəlin unutmayaq - “Olmaz dediyin nə varsa, hamısı olar ...”

Mən 6, 7, 8 və sair bəndləri də yaza bilərdim. Amma ....

Bir gün Mövlanaya sual verirlər ki, bu qədər oxumusan, görmüsən, nə bilirsən? Cavab verir ki, həddimi bilirəm.

Sonda Aristoteldən bir nümunə gətirim. O, kitablarının birində fərqli cinslərin dişlərinin sayca fərqləndiyini iddia edib. Buna görə heç kim ona “cahil” deməyib, əksinə elm aləmində bu fikir 1000 il mütləq həqiqət kimi qəbul edilib. Sonradan kiminsə ağlına gəlib ki, gəlin sayaq.

Bir fikir də mən irəli sürmək istəyirəm: “İnsanın üç beyni var”. Əslində bu mənim fikrim deyil, belə deyirlər, mən də inanıram. Bunun elmi əsası olmayadığını deyənlər isə qoy saysınlar, bəlkə həqiqətən üçdür.

Cəmil Əsədov
Digər yazılara keçid